ภาคต่อกับบทความในธีม UX IN THE NEW WORLD โลกใบต่อไปของนักออกแบบประสบการณ์ จะพาทุกคนมารู้จัก UX ในโลก DeFi กัน #UX DeFi ว่าเรื่องการเงินที่อยู่บนโลกออนไลน์และไม่มีตัวกลางอีกต่อไป จะมีเรื่องน่าปวดหัวอะไรที่เป็นโอกาสสนุกๆรอเราชาว UXer อยู่บ้าง
เนื้อหาเป็นการสรุปสาระงาน UX Day : GO WITH THE FLOW ถ้าใครยังไม่ได้อ่านตอนแรก หรือตอนอื่นๆ ดูได้ตามนี้เลยครับ
- ตอนที่ 1 : UX Trends 2022 and Beyond – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW
- ตอนที่ 2 : UX Designer in Confusing DeFi world – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW – คุณกำลังอ่านอยู่ตอนนี้
- ตอนที่ 3 : UX and Metaverse – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW
*หมายเหตุ บางส่วนอาจมีเรียบเรียงข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจเนื้อหาชัดเจนมากขึ้นแต่จะไม่เปลี่ยนความหมายเดิมที่วิทยากรต้องการจะสื่อแต่อย่างใด และ ระหว่างอ่านอาจจะเจอศัพท์เทคนิคผลุบๆโผล่ๆอยู่บ้าง แต่จะพยายามแปลให้ทุกอันนะครับ
UX Designer in Confusing DeFi world
#UX DeFi
โดย คุณลูกชิ้น Senior UX Designer at Alpha Finance Lab
ในอุตสาหกรรม Cryptocurrency / Blockchain / DeFi / etc. ที่เติบโตขึ้นเรื่อย ๆ แต่เราเคยสงสัยไหมว่าทำไม Product บางตัวนั้นใช้งานยากจัง แล้ว UX Designer นั้นต้องรับมือเรื่องนี้ยังไงในการเข้าใจข้อจำกัด และ User เพื่อออกแบบให้ใช้งานได้และง่ายที่สุด
แต่ก่อนที่จะไปลงลึกถึงตับไตของ DeFi เราควรจะรู้คร่าวๆก่อนว่ามันคืออะไร
มันเริ่มมาจาก Blockchain ที่เป็นเทคโนโลยี (มองว่าเป็นระบบๆนึง) ที่มีคุณสมบัติคือทำงานได้โดยไม่มีตัวกลางมาควบคุม (Decentralized) โปร่งใสและปลอดภัยอีกด้วย คนเลยเชื่อถือในความถูกต้องของมัน สิ่งที่เกิดตามมาบนระบบ Blockchain ก็คือ สกุลเงินดิจิทัล หรือ Cryptocurrency
โดยจะมีโปรแกรมที่เรียกว่า Smart Contract ที่จะมาคอยควบคุมและจัดการนู้นนี่ เวลาที่เราต้องการจะซื้อขาย แลกเปลี่ยน หรือ ทำธุรกรรมต่างๆ ให้เป็นไปอย่างถูกต้องทั้งระบบด้วยตัวมันเอง แทนที่ตัวกลางที่เป็นคนแบบเก่าๆ
เมื่อทั้งหมดนี่มารวมกันเลยทำให้เกิด DeFi หรือ Decentralized Finance คือระบบการเงินแบบใหม่บนโลกออนไลน์ (Blockchain) ที่ปลอดภัยกว่า และ ทำงานโดยไม่ต้องพึงพาตัวกลางอย่างธนาคารอีกต่อไป
ปัจจุบัน DeFi ทำอะไรได้บ้าง ไปถึงไหนแล้ว?
- กู้ยืมเงิน Lending & Borrowing
- แลกเปลี่ยนสกุลเงิน Decentralized Exchange (DEX)
- ฝากเงิน Liquidity Providing & Yield Farming
- ประกันการเงิน Insurance
- ค้ำประกัน Staking
- หวย Lottery
- และอีกมากมาย จนทำได้เกือบเทียบเท่าการเงินบนโลกจริงแล้ว…
แต่ด้วยความล้ำของมัน ก็มีปัญหาอย่างนึงที่เป็นเรื่องใหญ่มากๆตามมา นั้นคือ
มันใช้งานยากมากๆ!
USER vs DeFi Product
เราอาจจะเป็นหนึ่งในนั้นที่เคยได้ยินเรื่อง DeFi มาบ้าง แต่พอเจอกระแสว่าคนเข้าไปในวงการนี้แล้วได้กำไรออกมาเป็นกอบเป็นกำ ไม่ศึกษามันแล้วโว้ย ลุยเลยละกันเดี๋ยวตกรถ! …ซึ่งในวงการเข้าจะเรียกคนแบบนี้ว่า Ape in คือเหมือนลิงตัวนึงที่ไม่รู้อิโหน่อิเหน่เจออะไรจับเข้าปากหมด (ผมก็เช่นกัน) 😅
งั้นลองมาดูตัวอย่าง DeFi Product บนโลก Blockchain หรือที่เราเรียกว่า dApps (Decentralized Application) ซักตัวนึง อย่าง PancakeSwap ที่ฮิตเป็นอันดับต้นๆว่าเป็นยังไง
หน้าตาดูเป็นมิตรแบบนี้แหละ
แต่แท้ที่จริงแล้ว ถ้าใครได้ลองมาใช้ครั้งแรก มันคือสิ่งที่ซ่อนความงงไว้เบื้องหลังอย่างมหาศาล …ศัพท์เทคนิคเพียบ, UI ที่แปลกตา, Flow ที่ไม่คุ้นเคย และ นี่ยังไม่นับการเปิด Wallet, เติมเงิน และ ตั้งค่า Network ให้มันด้วยนะ!
เรียกง่ายๆว่า กว่าจะใช้งานได้เราจะต้องผ่านด่านทดสอบความสามารถอีกเยอะมาก ทั้งๆที่จริงๆแล้ว การออกแบบมันไม่ควรที่จะทำให้คนมีภาระการเรียนรู้ที่มากขนาดนี้ ทำให้จำนวนคนที่เลือกยอมแพ้ไปกลางทางนั้นมีจำนวนไม่น้อยเลยทีเดียว
สรุปง่ายๆว่าในโลกของ DeFi ตั้งแต่ การเปิดและตั้งค่า Wallet → ใช้งาน dApps → ตรวจสอบธุรกรรมด้วย Chain Explorer …ทุกๆ Touchpoint ตอนนี้คือยังแย่ทั้งหมดเลย! ซึ่งความเป็นไปได้มากสุดที่ชาว UX จะเข้าไปรันวงการนี้เพื่อปรับปรุงให้ Friendly ขึ้น ก็คือส่วนของแอพบน Blockchain หรือ dApps นั้นเอง
และหลักฐานสำคัญอีกอย่างนึง ที่เป็นตัวบ่งบอกว่า Product บนโลก DeFi ยังทำได้ไม่ดีคือ แทบทุกคนที่ลองใช้ครั้งแรกจะต้องดูคลิปในยูทูปควบคู่ไปด้วย! คล้ายกับการที่ดูคู่มือ ที่ถ้าเราออกแบบให้ดี ปลายทางของมันคือ User สามารถใช้งานได้โดยที่ไม่ต้องอ่านคู่มืออะไรเลยด้วยซ้ำ ซึ่งในอุตสาหกรรมนี้อาจจะยาก แต่จะทำยังไงให้พึ่งพาคู่มือน้อยที่สุด ก่อนที่ Cognitive load ของเขาจะหมดไป
UX Designer vs DeFi Product
ในมุมมองของ User เราว่าเราเห็นปัญหาเยอะแล้ว แต่พอเราในฐานะ UX Designer ที่ลงไปแตะจริงๆ กลับเจอปัญหาที่ท้าทายยิ่งกว่านั้นมาก ตั้งแต่
- ต้องทำให้บริษัทเข้าใจ UX
- ต้องเข้าใจธรรมชาติ Blockchain
- เห็น Use Case ต่างๆ
- ทำความเข้าใจตัวเลขต่างๆ
- ปั่นรอบพัฒนา Product กันเร็วมากๆ (ปกติ 3-4 เดือน อันนี้หลักวัน หลักอาทิตย์)
- Resource ในด้าน Blockchain ยังน้อย
- ของใหม่ Solution ใหม่ เลยยังไม่ค่อยมี Best Practice
- ข้อจำกัดของ Tech เยอะ บางเรื่องก็เกินมือเรา
- พอทุกอย่างเร็ว เราเลยมีเวลาเข้าใจ User น้อย
- ข้อจำกัดเยอะทำให้การออกแบบ แบบ Inclusive Design (ออกแบบเพื่อครอบคลุมการใช้งานของทุกคน) ไปได้ไม่สุด
ถ้าจากที่ดู DeFi Product ต่างๆในตลาดแล้วเทียบกับ UX Maturity (ระดับความเข้มข้นของ UX ในบริษัท) จะสังเกตุว่าหลายๆ Product Team ยังไม่ได้มี UX Maturity ที่สูงขนาดนั้น ทำมาเพื่อเน้นใช้งานได้ก่อน ยังไม่ได้ใส่ใจรายละเอียดในด้านของ UI & UX มากขนาดนั้น ทำให้ Product หลายๆตัวทำออกมาแล้วไม่มีคนใช้ก็เยอะพอสมควร
ถ้าดูจาก Pyramid of User Need เนี่ย DeFi Product จะอยู่แถวๆแค่ Fuctional-Reliable แค่นั้น บางอันอาจจะดันไปถึง Life Changing เหมือนกัน แต่ส่วนใหญ่แค่เริ่มก็เข่าอ่อนละ
WHAT’S NEXT?
เราจะทำยังไงให้สิ่งนี้มันดีขึ้นได้บ้าง?
- ต้องมีทรัพยากร Designer เพิ่มขึ้นเมื่อเทียบกับสัดส่วนของ Dev
- จะทำของ ต้อง Research!
- UX ควรที่จะได้ทำในสิ่งที่ UX ควรต้องทำ
- ยังพัฒนาให้ไว แต่ต้องไม่ข้ามเรื่อง Design Process
- คนสร้าง Product ควรที่จะคำนึงถึงการแก้ปัญหาของ User มากขึ้น ว่าของที่สร้างมามัน Problem-Solution Fit จริงหรือเปล่า (ซึ่งถ้าอยากรู้ก็ต้องกลับไป Research นั้นแหละ)
แล้วอะไรที่ทำให้โลก DeFi น่าสนใจ?
- วงการยังใหม่ Use Case ยังน้อย มีของแปลกให้ลองอีกเยอะ
- วงการนี้เต็มไปด้วยคนเก่ง และ อายุน้อย
- ได้สำรวจความเป็นไปได้บนโลก Blockchain
- ใครชอบออกของเร็วๆ สมใจแน่
- โลกใบใหม่ที่เต็มไปด้วยโอกาส!
- ชอบลุ้น เพราะมันเกี่ยวข้องกับเรื่องเงินๆทองๆ
- จับตลาดระดับโลก
ถ้าสนใจ UXer อย่างเราต้องมีสกิลอะไรบ้าง?
- ต้องเข้าใจในเรื่องของ UX Research เป็นเรื่องจำเป็น! อย่างน้อยๆก็ให้รู้ว่าทำไมเราควร Research
- เข้าใจในเรื่อง Interaction Design (รวมไปถึง Psychology)
- เชี่ยวชาญในเรื่องของ Usability
- สร้าง Product ที่เอื้อต่อผู้ใช้ มากกว่าที่จะเป็นแค่เครื่องมือทั่วๆไป (Activity-Oriented to User-Centered)
และสุดท้ายนี้ dApps หรือแอพบนโลก Blockchain ยังเป็นแค่จุดเริ่มต้นเท่านั้น และ Product ทั้งหลายเหล่านี้ควรที่จะมี UX ที่ดีมากกว่านี้ รวมถึงเสริมความเข้าใจในศาสตร์ของ UX ให้กับคนในทีมหรือบริษัทด้วย เพราะพอ Product ใช้ได้ยากคนก็ไม่ใช้ เราก็เจ๊ง
แต่ปัญหานี้สร้างโอกาสขึ้นอีกมากมายให้กับพวกเราชาว UX เพราะยังมีช่องว่างอีกมากในอุตสาหกรรมนี้ ที่รอการไปเข้าใจและปรับปรุงเพื่อจะสร้าง Product ที่ตอบโจทย์กับทุกคนให้ได้มากที่สุด
…นี่แหละ อนาคตกำลังอยู่ในมือเรา ของแท้!
จบไปแล้วกับหัวข้อที่สองกับธีม UX IN THE NEW WORLD หัวข้อ #UX DeFi น่าจะเปิดมุมมองใครหลายๆคนเช่นเดียวกันกับผม และหวังว่าซักวันจะมีโอกาสได้มาออกแบบในโลกของ Blockchain บ้างเหมือนกัน ซึ่งตอนสุดท้ายจะเป็นเรื่อง UX ในโลก Metaverse ครับผม
ซึ่งต้องขอบคุณงานดีๆอย่าง UX Day : GO WITH THE FLOW และ ความรู้ดีๆจาก คุณลูกชิ้น Senior UX Designer at Alpha Finance Lab อีกครั้งครับ ขอให้ทุกท่านสนุกกับการออกแบบครับ
อ่าน UX IN THE NEW WORLD ตอนอื่นๆ
- ตอนที่ 1 : UX Trends 2022 and Beyond – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW
- ตอนที่ 2 : UX Designer in Confusing DeFi world – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW – คุณกำลังอ่านอยู่ตอนนี้
- ตอนที่ 3 : UX and Metaverse – สรุปงาน UX Day : GO WITH THE FLOW
🙏✌️☮️
อ่านอะไรต่อดี
